Και αίφνης ένα πρωί είδαμε την αλήθεια  ( σε συνέχεια της συζήτησης που έχει ξεκινήσει για την νησιωτικότητα)

Εκεί που η επαφή μας με την νησιωτικότητα ήταν μια σύντομη καλοκαιρινή περιπετεια με γεγονότα και καταστάσεις που γέμιζαν την αστική μας διαβίωση, που έδιναν νόημα και ουσία σε συζητήσεις συνοδεύοντας στιγμές απόλαυσης και διασκέδασης . «καταπληκτικά στη Νίσυρο , κατέβηκες στο ηφαίστειο με τον Ηρακλή?»« εκείνη η ερημική παραλία στην Αστυπάλαια»« Αυτή η παρέα στην Σαντορίνη στο actuel τι κέφι έκανε»« Ωραία τα Μαστιχοχώρια αλλά στο Πυργί το παρακάνανε»« Camping KOULA και ξερό ψωμί»« Το κάτω Κουφονήσι είναι το καλό ,το ακατοίκητο, δεν το ξέρουν πολλοί» Καμία ουσιαστική επαφή με την τοπική κοινωνία αποσπασματικές συζητήσεις αφηγήσεις και γεγονότα και πάλι πίσω στην Πόλη .

Εντωμεταξύ οι τοπικές κοινωνίες αντιμετώπιζαν τα προβλήματα τους με όσα μέσα μπορούσαν να έχουν , λόγω της δυσκολίας μετακίνησης, και προσπαθούσαν με κόπο να υπάρξουν. Είναι δύσκολος τόπος το Αιγαίο να ζεις γι’ αυτό άλλωστε και διαμόρφωσε όλους αυτούς τους πολιτισμούς. Δύο φορές ισοπεδώθηκε η Κνωσός και ξαναγεννήθηκε. Η ιστορία είναι πολλές φορές αμείλικτη.

ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Για παράδειγμα εδώ στην Πάρο, από την οποία γράφω , υπάρχει  ένας πολιτιστικός σύλλογος ο Αρχίλοχος ( σε ανάμνηση του μεγάλου διονυσιακού , λυρικού, ποιητή ) που δραστηριοποιείται , με μεγάλη επιτυχία ,σε δράσεις πολιτιστικές περιβαλλοντικές οικολογικές καλλιτεχνικές. Ε ο εν λόγω σύλλογος μαζί με άλλες ενεργές προσωπικότητες  του τόπου έχουν βάλει όλα τα θέματα στο τραπέζι εδώ και 45 χρόνια. Όχι το καλοκαίρι του 22, αλλά από το 1975 .Τους άκουσε κανείς ενδιαφέρθηκε κανείς εκτός νησιού να παρέμβει να βοηθήσει η να προσφέρει με ουσιαστικό έργο, όχι, παρα μόνο κυρίως στα καλλιτεχνικά. Αναφέρονται σε αυτό εφημερίδες του 1975!!! Παραθέτω στα σχόλια απόσπασμα πρωτοσέλιδου , όχι το 2022.

Να σημειώσω για να χαλάσω λίγο το όνειρο, η Πάρος την δεκαετία του ’50 και του ’60 χωριζόταν σε δύο τάξεις τους έχοντες και τους μη έχοντες. Τους έχοντες τα πάντα και τους μη έχοντες τίποτα. Ο πληθυσμός μετανάστευε, για μια καλύτερη ζωή,  και όσοι έμεναν πίσω « υπηρετούσαν» αυτούς που είχαν τις όποιες πλουτοπαραγωγικές πηγές. Πως άλλαξε αυτό ? Δυστυχώς η αλήθεια είναι με τον τουρισμό. Έγινε ανακατανομή του πλούτου καθώς όλοι είχαν μερίδιο σε αυτό , υπήρξε δηλαδή μια περίεργη «κομμούνα» που μοίραζε σε όποιον συμμετείχε και καλώς η κακώς συμμετείχαν όλοι, και σιγά σιγά οι νέοι κάτοικοι και οι νέοι επενδυτές.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Έχουμε λοιπόν 7 σχολές αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα που αν δεν έπιανε η κρίση θα είχανε γίνει 10+ και οι οποίες κατά γενική ομολογία, της πλειοψηφίας των συναδέρφων,  είναι εσωστρεφείς  και κυρίως έχουν μικρή επαφή με το κοινωνικό γίγνεσθαι . Στην ουσία του εννοώ. Συζητάμε για την μη ύπαρξη αποτυπώματος τεχνητού στο τοπίο και αν σταχυολογήσεις τις διπλωματικές των σχολών παρουσιάζονται , άπειρα θέματα «πολιτιστικών κέντρων», «μουσείων»,  «εκθεσιακών χώρων», «χώρων περισυλλογής» σε κορφοβούνια σε απόκρημνες πλάγιές σε απάτητα τοπία σε απομακρυσμένα νησιά . 'Απειρες διπλωματικές με υποσκαφή ενίοτε «κλεμμένη αρχιτεκτονική». Μοντελάκια γνωστών star architects να αναπαράγονται αθρόα , κλπ. Θα μπορούσαν , παράδειγμα , τα ερευνητικά να ασχοληθούν πχ με το ΦΕΚ της ΙΟΥ ( guess what ΔΕΝ ΕΧΕΙ!!!!!!) δεν έχει ειδικό διάταγμα η Ϊος … το ξέρετε? Και μετά μας απογοητεύει το νέο ξενοδοχείο και το σχολιάζουμε αρνητικά κλπ.

ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ

Τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής  λειτουργούν χρόνια , η δικιά μου εμπειρία από το ΣΑ NAΞΟΥ ΚΑΙ ΜΙΚΡΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ είναι σε γενικές γραμμές πολλή καλή. Δηλαδή ενώ όταν ξεκινήσαμε η αρχιτεκτονική που σχεδιάζαμε δεν ήταν αυτή που εναρμονιζόταν με τα τυπικά μορφολογικά χαρακτηριστικά του νησιού,  σιγά σιγά αποδέχτηκαν το ιδίωμα μάς ,και να πω ότι οι παρατηρήσεις εντοπίζονταν σε θέματα μεγέθους και παρέμβασης στο τοπίο και σπανίως τα τελευταία χρόνια σε μορφολογικά στοιχεία. Στελεχώστε λοιπόν τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής από Ακαδημαϊκούς μετά από έρευνα να μπορέσουν να «βοηθήσουν» την προσπάθεια των ΣΑ  για να προστατευτεί η κληρονομιά του τόπου. Η Πάρος έχει Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (2013) και αν κάνει κάποιος τον κόπο να το διαβάσει μιλάει πολύ συγκροτημένα για όλα αυτά που παρέλασαν στα άρθρα εδώ και μέρες.

Εντάξει δεν έχει αναφορές στον βιρίλιο και στην σχιζοφρένεια του καπιταλισμού των  deleuze και guattari ούτε στο gender space της Beatriz colomina αλλά τα ξεκοκαλίζει τα θέματα μέχρι τα μονοπάτια και τους υδροβιότοπους και όλες τις μικρές λεπτομερείς επισημάνσεις. Είναι εργαλείο που αν  χρησιμοποιηθεί σωστά μπορεί να συμμαζέψει και να δρομολογήσει σωστά τις εξελίξεις, είναι απαραίτητο και για τα υπόλοιπα νησιά.

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Όλα είναι τέλεια δηλαδή ?

Προφανώς και όχι και προφανώς και θέλει ουσιαστικές παρεμβάσεις και προφανώς και θέλει διορθώσεις και προφανώς και θέλει παρουσία και συμμετοχή. Δεν αποτύχαμε εμείς και άλλοι συνάδερφοι να πείσουμε πολλές φορές τον «κακό πελάτη» να μην σεβαστεί τις αξίες του τόπου την ιδιαιτερότητα του τοπίου ? ναι προφανώς και συνέβη . Άλλα η προσπάθεια είναι διαρκής και στοχεύει στο να συνειδητοποιήσει ο πελάτης που τα κίνητρά του κατά βάση είναι επενδυτικά ότι η εγκράτεια και το μέτρο είναι ο σύμβουλος μας και όχι η μέγιστη εκμετάλλευση.( Θα αναρτήσω στα σχόλια μια αλληλογραφία με επίδοξο πελάτη ως παράδειγμα)Μια συνεχομένη προσπάθεια που νομίζω αρκετές φορές βρήκε το δρόμο της. Τα κάνουμε όλα σωστά? Όχι βέβαια , αποτυγχάνουμε αλλά προσπαθούμε. Προσπαθούμε μέσα σε αυτό το πλαίσιο να υπάρξουμε να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε αρχιτεκτονική με μια ηθική , με σωστές συνεργασίες με ανθρώπους , με συναδέρφους με συνεργεία με τον κόσμο της οικοδομής , με τοπικές βιοτεχνίες και μονάδες παραγωγής , με το τι έχουμε στα χέρια μας. Πραγματική ακροβασία , πολλές φορές πέφτουμε ,αλλά είναι αυτό που μας αρέσει, βρισκόμαστε να σχεδιάζουμε και υλοποιούμε σε έναν ιερό τόπο , έτσι το αντιλαμβανόμαστε.

ΠΕΡΙ ΜΕΓΑΛΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΓΕΝΝΑΙΟΔΩΡΙΑΣΗ

Γενιά μας δηλαδή αρχιτέκτονες ηλικιακά  45 και πάνω τους χτύπησε η κρίση και στη συνέχεια  ο κόβιντ, και εκεί που θα φτάνανε στο απόγειο της επαγγελματικής τους διαδρομής βρεθήκανε η χωρίς δουλειά και με υποδεέστερα έργα ( αυθαίρετα) κλπ. Αυτό το παραπάνω επειδή έχει ξανασυμβεί δεν πρέπει να μας κάνει πικρόχολους , υπάρχουν νέοι αρχιτέκτονες με υψηλή ικανότητα στο σχεδιασμό και με γνώση αρχιτεκτονική, που τολμάνε και σχεδιάζουν σημαντικά έργα. Ναι τι να κάνουμε, εξοχικές κατοικίες. Ας δώσουν λοιπόν οι παλιοί που είχαν 30 δημόσια έργα στην καθισιά τους( και τώρα δείχνουν με το δάχτυλο)   τα φώτα τους σε αυτούς που δεν τους δόθηκε η δυνατότητα. Ο μέγας Άρης Κωνσταντινίδης σε μια συνέντευξή που ρωτήθηκε για τον ποιο ( νέο)αρχιτέκτονα θεωρεί αξιόλογο ΠΑΡΕΠΕΜΨΕ  τους λαϊκούς τεχνίτες…. Ε μην φτάσουμε και εμείς να ακουγόμαστε τόσο μίζεροι. Έχει και μετά από εμάς διαδρομή η αρχιτεκτονική και σίγουρα δεν μας περιμένει.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Επειδή τα προβλήματα που ανακαλύψατε το καλοκαίρι του 2022 είναι πολλά, με μεγαλύτερο την φέρουσα ικανότητα των νησιωτικών προορισμών , απαιτείται συστράτευση και παρουσία . Όχι αναρτήσεις , σχόλια , κείμενα , υπονοούμενα και κριτική εκ του ασφαλούς . Παρουσία , έρευνα , παρεμβάσεις και προτάσεις. Επειδή με πολλούς γνωριζόμαστε και εκτός FB .. καλοπροαίρετα  μιλάωTruman Capote το 1958 σε postcard Αγναντεύοντας το Αιγαίο από το δωμάτιο 15 του ξενοδοχείου «Μελτέμι» της Παροικιάς, στον ατζέντη του.

“There is no other place in the world that we loved this much. Absolutely beautiful, Just the sun, the sea and the serenity"Φωτογραφία Πλάκα Μήλου, 1991

*o κ. Γιώργος Σπυρίδωνος είναι γνωστός αρχιτέκτονας και συντοπίτης μας (το γένος Ναυπλιώτη)